Atrakcje turystyczne

Rezerwat Przyrody – Źródła Rzeki Łyny – im. Prof. R. Kobendzy

To malownicza, rozległa dolina z bocznymi wąwozami, na terenie której wciąż zachodzi zjawisko erozji wstecznej. W tym miejscu swój początek bierze rzeka Łyna. Zawdzięcza ona swój bieg działaniu ostatniego zlodowacenia bałtyckiego.

Łyna bierze swój początek w licznych strumykach, wypływających ze źródeł wysiękowych. Jest to związane z obecnością tłustych iłów mioceńskich (tworzących nieprzepuszczalną warstwę dla wód), przykrytych zalegającymi na powierzchni terenu piaskami wodno-lodowcowymi. Iły są tu do wysokości 175 metrów n.p.m., spływ wód ze źródeł jest więc stosunkowo silny. W wyniku erozji wstecznej wody te wytworzyły w zboczach dolin liczne półkoliste nisze, zwane cyrkami. Wody wypływające wzdłuż powierzchni kontaktu wierzchniej warstwy piasków polodowcowych z iłami mioceńskimi zbierają się w cyrkach, z których spływają następnie cienką warstwą po pochyłości zboczy. Wody te zbierają się w strumień, dający początek rzece.

Rezerwat jest rozległą doliną zajmującą 120,54 ha. Najwyżej usytuowany punkt znajduje się na wysokości 190,7 m n.p.m., dno wąwozu w najwyższym punkcie źródeł Łyny leży na wysokości około 150 m n.p.m. Powierzchnia rezerwatu jest porośnięta lasem liściastym w wieku około 120-140 lat. W drzewostanie znajdują się dąb szypułkowy, klon, grab, brzoza, sosna zwyczajna jak również świerk pospolity.
Stałymi mieszkańcami rezerwatu są sarny, jelenie i łosie.

Ze względu na nieprzeciętne walory poznawcze rezerwat jest dostępny dla turystów. Dla ich wygody przy rezerwacie urządzono parkingi, zbudowano też schody i pomosty, ułatwiające penetrację zboczy i obserwowanie zjawiska wstecznej erozji źródliskowej. Na terenie parku można zwiedzić stary młyn wraz za zaporą wodną. Bardzo ciekawą atrakcją jest również zlokalizowana na terenie rezerwatu Wioska Źródlana, w ramach jej działalności można uczestniczyć w warsztatach mydlarskich, udać się na zwiedzanie rezerwatu z przewodnikiem czy zorganizować wiejską ucztę przy ognisku. Przy samym zbiorniku znajduje się uroczy sklepik z rękodziełem i można napić się pysznej kawy w trakcie rozmowy z przemiła Panią dbającą o obiekty.

Rezerwat Żółwia Błotnego w Orłowie

Rezerwat przyrody Żółwi Błotnych w Orłowie jest najstarszym tego typu obiektem w Polsce. Założono go w 1953 roku i zajmuje powierzchnię 4,5 hektara. Na jego obszarze znajduje się głównie jezioro Orłowo Małe z niewielkim pasem terenu linii brzegowej. Położony w malowniczym otoczeniu lasów na polodowcowych pagórkach z licznymi źródełkami i śródleśnymi, okresowo wysychającymi oczkami wodnymi, jest unikatowym środowiskiem zarówno pod względem widokowym jak i przyrodniczym. Ostatnimi czasy podczas opracowywania planów ochrony dla tego rezerwatu postanowiono powiększyć obszar rezerwatu o przylegające do niego tereny.

Żółwie błotne żyjące w rezerwacie prowadzą skryty tryb życia i tylko nielicznym udaje się je napotkać. Głównie spotkać je można w trakcie ich wiosennych wędrówek lęgowych, jednakże trzeba mieć ogromne szczęście. Warto jednak próbować, gdyż spotkanie tego niesamowitego stworzenia jest godne zapamiętania i niewiele osób może się nim pochwalić.

Koniuszanka I

Rezerwat przyrody położony jest 15 km na północny-wschód od Nidzicy w okolicach miejscowości: Napiwoda, Moczysko i Koniuszyn. Obszar jest objęty ochroną w celu zachowania terenu, na którym występują zjawiska sufozji na sandrze.

Koniuszanka II

Rezerwat leśny, którego nazwa pochodzi od rzeki Koniuszanka przepływającej przez środek rezerwatu. Rezerwat jako jeden z nielicznych w Polsce ma na celu zachowanie niezwykle malowniczego przełomowego odcinka Koniuszanki i liczy on 64,55h powierzchni. Utworzony został dla ochrony lasów położonych na styku strefy pojeziernej z Sandrem Kurpiowkim.

Zamek Krzyżacki

Powstał w II połowie XIV wieku. Jest on największym pokrzyżackim zamkiem rezydencyjno-obronnym na Mazurach. Był siedzibą wójtów, komturów, urzędów miejskich. Był wykorzystany również jako więzienie a przed 1945r, mieścił się w nim sąd obwodowy. Obecnie siedziba Nidzickiego Ośrodka Kultury.

Klasztorek

Jest to gotycka budowla o charakterze obronnym. Usytuowany w południowo-wschodnim narożniku miasta i należał do miejskich fortyfikacji. Wschodnia jego część spełniałą rolę baszty narożnej. W późniejszych wiekach wykorzystywany był jako szkoła dla niższego personelu kościelnego. Przed spaleniem w 1914r. Użytkowany był jako spichlerz. Uległ zniszczeniu w 1945r. Po odbudowie w latach 1967-1988 adoptowany został na filię Archiwum Państwowego.

Kościół pw. Świętego Wojciecha

Zbudowany w XIV wieku i włączony do miejskiego systemu obronnego zachodniej części miasta. Fragment murów obronnych zachowany do dnia dzisiejszego i widoczny jest przy wejściu na plebanię parafii od strony kościoła. Uroczyste poświęcenie przeprowadzono w 1404r. Na skutek działań wojennych w 1914r. kościół ponownie spłonął. Odbudowano go w latach 1920- 1924, nadając mu pseudo-renesansowy styl zachowany do dnia dzisiejszego.

Kościół pw. Świętego Krzyża

Obecnie kościół ewangelicko-augsburski. Zbudowany w latach 1858-1860 w stylu neogotyckim. Wewnętrzny wystrój stanowi zbiór cennych zabytków sztuki sakralnej z terenu południowych mazur. Są to malowane na drewnie dawne obrazy ołtarzowe oraz rzeźby w drewnie.

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kanigowie

Gotycka bryła o unikatowej, murowano-szkieletowej konstrukcji.

Kościół pw. Niepokalanego Serca w Łynie

Wzniesiony w okresie przed reformacyjnym. Układ przestrzenny dobrze zachowany w kształcie owalnicy rozwinięty wokół kościoła.

Kościół pw. Św. Huberta w Zimnej Wodzie

Cały kościół, poza prezbiterium, ma wystrój nawiązujący do tradycji myśliwskiej. Na ścianach i nad ołtarzem wiszą poroża. Z nich również wykonane są żyrandole.

Kamienny kościół zbudowano w 2004 roku przy wsparciu finansowym myśliwych i Lasów Państwowych. Co 2 lata w Zimnej Wodzie odbywają się wojewódzkie obchody święta św. Huberta patrona myśliwych i leśników. W kościele tablica z 2007 roku poświęcona żołnierzom 5 Wileńskiej Brygady AK, którzy w latach 1946 – 1947 walczyli z komunistami o niezawisłą Polskę. Znajduje się ok. 16km. Od Nidzicy.

Łyński Młyn

Zbudowany na początku biegu rzeki Łyny młynie sięgają 1387r. Jego właścicielem był brat zakonu krzyżackiego komtur Johann von Baffort z Ostródy. Początkowo w młynie mielono zboże później przystosowano go do przeróbki kaszy. W 1657r. budynki gospodarcze młyna wykorzystywali sukiennicy z Nidzicy jako folusz(miejsce obróbki sukna), napędzając prasę wodą. Podczas I wojny światowej młyn zajęty był przez Rosjan. Obecnie jest własnością Uniwersytetu Warmińsko- Mazurskiego.

Dawny Browar

Powstał w 1868r. i pierwotnie nosi nazwę Schlossbrauerei Neidenburg. Po zakończeniu działań wojennych w browarze mieściła się rozlewnia oranżady a po remoncie w 1958r. powstałą nidzicka wytwórnia win i miodów pitnych. W 1992r. decyzją WKZ został wpisany do rejestru zabytków. Obecnie w rękach prywatnych.

Kamień Tatarski

Znajduje się dwa kilometry na południowy wschód od Nidzicy na polach wsi Tatary. Ma 19 metrów obwodu i ponad 2 metry wysokości. Jest długi na 6,5 metra i na 4 szeroki. Kiedyś był znacznie większy, ale przez lata rozbijano go i wyrabiano z niego kamienie młyńskie.

Na powierzchni głazu umieszczono kamienną kulę. Według legendy to pamiątka z 1656 r., kiedy pod Nidzicę zapędzili się walczący w polskiej służbie Tatarzy. Dostrzeżony wódz z wieży Zamku został postrzelony z armaty i poległ.

Trasy rowerowe :

Trasy rowerowe zostały zaprojektowane tak, aby zapewnić powiązanie Gminy z przyległymi województwami oraz zapewnić spójność tras międzyregionalnych na naszym obszarze. Poprowadzone zostały przez tereny o różnorodnym bogactwie kulturowym i przyrodniczym.

Szlak Tatarski- długość szlaku ok. 45km. Trasa została zaprojektowana tak, aby pokonując ją uczestnicy poznali legendy związane z napadem Tatarów na Nidzicę, zobaczyli największy głaz na Mazurach i odwiedzili kompleks wsi drobnoszlacheckich oraz osad leśnych. Trasa posiada wspaniałe korytarze widokowe orientowane na dominantę zamku i sylwetkę miasta.

Szlak Bursztynowy

– długość szlaku ok. 53km. Trasa umożliwia poznanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych w północno-wschodniej części gminy. Szlak prowadzi poprzez kompleks osad rybackich i leśnych: Wikno, Jabłonkę, Natać Wielką, Brzeźno Łyńskie, Likusy, Zimna Woda, Koniuszyn. Na terenach tych zachowały się obiekty związane z działalnością wojskową: cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej, fragmenty urządzeń militarnych z okresu II wojny światowej, bunkry i rowy przeciwczołgowe.

Szlak Generała Samsonowa

– długość szlaku ok. 80km. Trasa znajduje się w północnej części gminy. Rozpoczyna się w Nidzicy i prowadzi przez miejscowości: Piątki, Olszewo, Borowy Młyn, Kanigowo, Siemiątki, Zagrzewo, Piotrowice, Magdaleniec, Módłki, Muszaki, Wały, Zimna Woda, Wikno, Jabłonka, Natać Duża, Kurki, Brzeźno Łyńskie, Bolejny, Żelazno, Bujaki, Dobrzyń, Las Miejski, kończy się w Nidzicy. Na terenie tym zachowały się obiekty związane z działalnością wojskową: cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej, fragmenty urządzeń militarnych z okresu II wojny- bunkry i rowy przeciwczołgowe.

Szlak wokół Omulewa(spacerowy czerwony)

– długość szlaku ok. 28km. Trasa poprowadzi nas dookoła jeziora Omulew. Przebiega przez 4 turystyczne wsie. Szlak jest dwustronny, zaprojektowany w formie pętli, dlatego można z niego korzystać z każdego punktu i w dowolną stronę. Szlak Zbliża się do brzegu jeziora Omulew oraz Trzcinowego. Szlak należy zaliczyć do tras krótkich nadających się na krótkie wycieczki: rekreacyjne, rodzinne ale również treningowe. Jest skomunikowany ze ścieżką przyrodniczą w rezerwacie Koniuszanka II.

Szlak dydaktyczny Leśna ścieżka Koniuszanka

– długość ok. 2,5km. Trasa rozpoczyna się w miejscowości Wikno. Zaprojektowana dla mieszkańców Nidzicy oraz turystów przebywających w okolicznych miejscowościach. Ścieżka ma charakter zamkniętej pętli. Wzdłuż trasy umieszczono 12 stanowisk edukacyjno-informacyjnych w formie tablic.

Szlak kajakowy rzeki Omulew

– długość ok. 100 km. Trasa szlaku: Jabłonka- Kot- Dębowiec- Wesołowo- Wielbark. Rzeka wypływa z jeziora Omulew we wschodniej jego części. W większości płynie przez malownicze Lasy Napiwodzko-Ramuckie zwane puszczą. W bezpośredniej okolicy rzeki znajduje się rezerwat faunistyczny Małga. Na całym biegu rzeka jest oznakowana pod kątem turystów kajakarzy.

Szlak pieszy

– długość szlaku ok. 48km. Trasa prowadzi przez wieś Wikno oraz obszary leśne. Szlak należy zaliczyć do tras krótkich nadających się na wycieczki zarówno rekreacyjne jak i treningowe. Szlak rozpoczyna się i kończy przy placu zabaw i przystanku autobusowym w Wiknie. Skomunikowany ze ścieżką przyrodniczą w rezerwacie Koniuszanka II szlakiem rowerowym dookoła Jeziora Omulew oraz szlakiem spacerowym w okolicy wsi Jabłonka.

Plaża miejska

Jeziorko miejskie zapewnia niezapomniane spacery alejkami. Znajduje się tu amfiteatr, molo i plaża miejska. Na jego terenie organizowane są okolicznościowe imprezy.

Wioska garncarska

Wioska Garncarska jest wioską tematyczną działającą we wsi Kamionka k/Nidzicy (7 km,ok.11min) Tutaj odtwarzane są stare ginące zawody, kultywowane są dawne tradycje i obyczaje. Znajdziesz tu unikalne miejsca, przeżyjesz niezapomnianą przygodę, przypomnisz sobie smaki i zapachy dzieciństwa.

Wieś została założona w 1371 r. i do dziś kultywuje dawne nidzickie tradycje rzemieślnicze.

Obecnie wioska organizuje jarmarki, oferuje produkty ceramiczne, krawieckie, pamiątki regionalne, wyroby z pszczelego wosku i produkty zielarskie.

Odbywają się warsztaty i pokazy ceramiczne, toczenie z gliny na kole, lepienie z gliny na stole, malowanie na szkle, wytwarzanie świec woskowych, a w okresach przedświątecznych malowanie bombek choinkowych i zdobienia pisanek. W sąsiedztwie wioski znajduje się największy ogród pokazowy tzw. Rajski Ogród.

Na terenie wioski można zwiedzić: garncarnię, zielarnię, kuźnię mazurską, zabytkową stodołę, muzeum ‘Skarby Ziemi-kolekcja skamieniałości i minerałów.

 

Rozrywkowo w okolicy:

  • park rozrywki BARTBO w Butrynach (35 km,ok. 35 min)
  • strusiolandia Chata Warmińska i Ferma Strusi w Bukwałdzie (75 km, ok.1h)
  • zoo w Wierzbowie lamy, kozy, owce, osiołki (33km, ok.28 min)
  • Madagaskar w Nidzicy
  • Warmiński Zwierzyniec w Niekielkowie (80 km, ok.53 min)